Спорт для дзіцяці. Як зрабіць правільны выбар?
У здаровым целе здаровы дух! Мала хто будзе аспрэчваць праўдзівасць гэтай прымаўкі. Псіхічнае жа здароўе вельмі цесна звязана з фізічным, якое закладваецца яшчэ з моманту зачацця і працягвае развівацца і ўмацоўвацца ажно да дасягнення ім дарослага ўзросту. Правільнае харчаванне, загартоўванне, высокі ўзровень актыўнасці – усё гэта цаглінкі ў падмурку моцнага здароўя. Калі з харчаваннем і загартоўваннем усё даволі зразумела – ніякага фастфуду, больш агародніны, фруктаў, прагулак на свежым паветры і абліванняў халаднаватай вадой, то з фізічнай актыўнасцю ўзнікае пытанне: як забяспечыць яе дзіцяці, якое загружана вучобай?
У Францыі, напрыклад, ужо з дзіцячага саду малышэй прывучаюць да спорту, уводзячы ў праграму некалькі гадзін фізкультуры на тыдзень. К сярэдняй школе гэтая нагрузка дасягае 5-6 гадзін. Вось як вучацца дзеці ў Францыі. Шмат хто з маладых французаў аддае перавагу іспыту па фізкультуры для атрымання ступені бакалаўра. Узровень развіцця фізічнай культуры даволі высокі, а балы за такі іспыт ідуць у агульны залік. Існуюць там і дадатковыя клубы і секцыі, якія дазваляюць кожнаму дзіцяці знайсці спорт даспадобы.
У нашай краіне адказ на пытанне аб дадатковай фізічнай актыўнасці для дзіцяці таксама відавочны – неабходна аддаць яго ў адну са спартыўных секцый. Выбар іх вельмі вялікі: ад прыватных гурткоў у суседнім доме да школ Алімпійскага рэзерву. Таксама вялікае мноства відаў спорту, якімі яны прапаноўваюць заняцца. Перш чым аддаць дзіцяці ў канкрэтную секцыю на вызначаны від спорту, трэба правесці руплівую падрыхтоўчую работу.
З чаго пачаць?
Перш-наперш трэба наведаць урача (спецыяліста па лячэбнай фізкультуры ці педыятра), каб абследаваць дзіцяці і зразумець, ці ёсць нейкія паказанні ці супрацьпаказанні да заняткаў спортам. Напрыклад, дзіцяці, у якога плоскаступнёвасць, вельмі непажадана займацца бегам, аднак яму падыйдзе плаванне – менавіта аб гэтым і паведаміць доктар.
Наступны этап – высвятленне дзіцячых переваг. Некаторыя дзеці літаральна мрояць пэўным відам спорту і пры адсутнасці забароны ад доктара могуць смела ісці ў патрэбную яму секцыю. Іншыя яшчэ не ведаюць, чым бы жадалі займацца, і задача бацькоў – дапамагчы ім зрабіць выбар. Надзвычай важна даць дзіцяці правільную падказку! Для гэтага трэба адказаць на шэраг пытанняў:
- Які гэта павінен быць спорт – індывідуальны ці камандны? Самадастатковаму малышу, які не мае паірэбы ў кампаніі, хутчэй за ўсё падыдзе фехтаванне, скачкі ў ваду, а вось шчыраму і таварыскаму – футбол ці валейбол. Маленькі агрэсар, магчыма, дасягне поспеху ў хакее, і разам пакіне на ільду ўсю сваю негатыўную энергію і будзе значна спакайнейшы ў школе і дома.
- Якога ўзроўню павінна быць секцыя? Тут усё залежыць ад фізічных магчымасцяў самога дзіцяці, а таксама ад колькасці свабоднага часу ў яго бацькоў. Поўненькую дзяўчынку лепш аддаць у гурток пры раённым палацы творчасці моладзі, дзе яна будзе займацца разам з іншымі дзецьмі, якія не імкнуцца да алімпійскіх рэкордаў. Калі хлопчык трывалы, добра плавае і мае магутныя лёгкія, яго можна аддаць у дзіцяча-юнацкую спартыўную школу Алімпійскага рэзерву. Аб’ектыўна трэба ацаніць і ўласныя магчымасці: у звычайных гуртках заняткі праходзяць 2-3 разы на тыдзень і цягнуцца прыкладна гадзіну, а ў прафесійных школах – 5-6 разоў па 1,5-3 гадзіны на пачатковым этапе.
- Наколькі дарагі спорт сям’я можа сабе дазволіць? Ні для каго ні сакрэт, што заняткі прафесійным спортам каштуюць нятанна, аднак відавочна, што заняткі вялікім тэнісам, хакеям ці фігурным катаннем будуць каштаваць у некалькі разоў даражэй за трэніроўкі па пінг-понгу, так жа, як і неабходная форма ці амуніцыя.
Пасля дакладных адказаў на гэтыя пытанні і ацэнкі сваёй і дзіцячай сілы можна працягваць выбіраць ужо з канкрэтных відаў спорту.
Выбар найбольш адпаведнага віда спорту
Водныя віды спорту: плаванне, воднае пола, сінхроннае плаванне. Прапрацоўваюцца мышцы плечавога пояса, паляпшаецца трываласць, развіваюцца лёгкія. Вада супакойвае псіхіку, таму такія віды спорту падыходзяць гіперактыўным дзецям. Малышы прымаюцца на такія заняткі з 4 гадоў, а з 8-10 яны ўжо пачынаюць актыўна ўдзельнічаць у спаборніцтвах.
Лёгкая атлетыка і гімнастыка. Гарманічна развівае ўсё цела, выпрацоўвае выдатнае пачуцце раўнавагі, спрыт, гнуткасць і трываласць. Юнакі набываюць гарманічную мужную фігуру, а дзяўчыны – грацыёзнасць і плаўнасць рухаў. Пачынаць заняткі могуць нават дзеці з невялікай лішняй вагай, хутка тлушч знікне і ўступіць месца моцным мускулам. Звычайна ў гэтыя віды спорту прыходзяць у 4-7 гадоў.
Камандныя віды спорту. Адны з самых траўматычных, але пры гэтым захапляючых і відовішчных. Добра і для фізічнага і для псіхалагічнага развіцця дзяцей, якія вучацца эфектыўна ўзаемадзейнічаць адзін з адным, адказваць як за свае дзеянні, так і за ўсю каманду. Канкрэтны від спорту трэба выбіраць, абапіраючыся на перавагі і фізічныя асаблівасці дзіцяці: высокі і скакучы хлопчык будзе добры ў баскетболе, моцны і скаардынаваны – у хакее, хуткі і трывалы – у футболе. Пачынаць гуляць варта ў 5-6 гадоў.
Баявыя майстэрствы. Развіваюць, не перамацоўваючы, усе мышцы, трэніруюць вытрымку і ўважлівасць, вучаць пастаяць за сябе. Сарамлівым дзецям дапамогуць раскрыцца і здабыць самаўпэўненасць, а гіперактыўных навучаць быць стрыманымі і спакойнымі. Звычайна настаўнікі прымаюць дзяцей пасля 5 гадоў.